TIBBİ CİHAZ ALIMI İHALELERİNDE VİDEO ÜRODİNAMİ SİSTEMİ KALEMİ
HUKUKİ DURUM
İdareler tarafından çeşitli kalemlerden oluşan Tıbbi Cihaz Alımı ihalelerinde Video Ürodinami Sistemi Alımı kalemi için ürodinami masası ve ürodinami sisteminin aynı kalemde düzenlenerek rekabetin engellendiği hususuna ilişkin olarak Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvuruları yapıldığı görülmektedir.
İdarelerce Video Ürodinami Sistemine ait teknik şartnamelerde Video Ürodinami Sistemi ile ilgili özelliklere yer verildiği gibi Çok Fonksiyonlu Küçük Müdahale ve Ürodinami Masası ile ilgili özelliklere de yer verildiği anlaşılmaktadır.
İdari şartnamelerin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı maddesinde ise; “Bu ihalede kısmi teklif verilebilir. Bu ihalede her kalem bir birim olarak kabul edilecektir. Kısmi teklifin verilme şekli: Firmalar teklif mektubunun ekinde her bir kalemin sıra numarasını belirterek fiyat teklif mektubu vereceklerdir. Teklif mektuplarında, teklifin ihale konusu alımın tamamını mı yoksa bir kısmını mı kapsadığı hususu açıkça belirtilecektir.” şeklinde düzenleme yapıldığı, anılan düzenleme kapsamında ihaleye kısmi teklif verilebileceği anlaşılmakla birlikte bazen ihalenin şikayete konu olan Video Ürodinami Sistemi Alımı kaleminde sistem ile masanın birlikte tek bir kalem olarak düzenlendiği, dolayısıyla sisteme teklif veren isteklinin masaya da teklif vermesinin zorunlu kılındığı görülmektedir.
Konu ile ilgili olarak, Kamu İhale Kurumuna yapılan itirazen şikayet başvuruları üzerine; “ihale konusu olan Video Ürodinami Sistemi Alımı ihalesine ait teknik şartnameye, satışı tamamen ayrı yapılan, sistemin ayrılmaz bir parçası olmayan çok fonksiyonlu küçük müdahale ve ürodinami masasının da eklenerek tek firmaya işaret edildiği, üreticileri farklı olan bu iki sistem tek kalem olarak ihale edilerek, ihaleye katılımın engellendiği, ürodinami masası üreticileri ile ürodinami sistemi üreticilerinin tek başlarına teklif vermeleri imkansızlaştırılarak rekabet koşullarının bozulduğu” yönünde iddiada bulunulduğu belirtilip,
Ayrıca 4734 sayılı Kamu ihale Kanunun 12 inci maddesinde; “İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.
Teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamelerde teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyecektir….” hükmünün de yer aldığı hatırlatılarak,
İdarece belirlenen teknik kriterlerin, verimlilik ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olup olmadığı hususu göz önünde bulundurularak akademik bir kuruluştan teknik görüş alınmıştır. (2007/UM.Z-3785, 2007/UM.Z-2346 ve 2007/UM.Z-135 sayılı Kamu İhale Kurulu Kararları).
Alınan teknik görüşte; “Ürodinami masası üreticileri ile ürodinami sistemi üreticilerinin tek başına teklif vermeleri imkansızlaştırılarak rekabet koşullarının sağlanmadığı” şeklinde görüş bildirilmiştir.
4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” şeklinde hüküm bulunmaktadır.
Buna göre; Kamu İhale Kurulu kararları (2007/UM.Z-3785, 2007/UM.Z-2346 ve 2007/UM.Z-135 sayılı Kararlar) dikkate alındığında; tıbbi cihaz alımı ihalelerinin Video Ürodinami Sistemi Alımı kalemine ait teknik şartnameye, satışı tamamen ayrı yapılan, sistemin ayrılmaz bir parçası olmayan çok fonksiyonlu küçük müdahale ve ürodinami masasının da eklenerek ihaleye çıkılmasının, 4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde yer alan rekabet koşullarını sağlamadığı sonucuna ulaşıldığından ihalenin şikayete konu olan Video Ürodinami Sistemi Alımı kaleminin iptal edildiği görülmektedir.
SONUÇ
İdarelerin tıbbi cihaz alımı ihalelerinde Video Ürodinami Sistemi Alımı kalemine ait teknik şartnameye; satışı tamamen ayrı yapılan, sistemin ayrılmaz bir parçası olmayan çok fonksiyonlu küçük müdahale ve ürodinami masasını eklemeden ihaleye çıkmaları gerekmektedir. Eğer çok fonksiyonlu küçük müdahale ve ürodinami masasının da alımı yapılmak isteniyorsa ya sistemin ve masanın ayrı kalemlerde düzenlenmesi gerekmekte ya da aynı kalem içerisinde her iki unsura da kısmi teklif verilebilmesi düzenlenmelidir.
Söz konusu kararların benzer durumlar için örnek teşkil edeceği, benzer tıbbi cihaz alımında idarelerin buna dikkat etmesi gerektiği belirtilebilir.
Avukat Volkan SIRABAŞI
E. Kamu İhale Uzmanı
Başkent Üni. Hukuk Fak. İhale Hukuku Öğretim Görevlisi
